Wanneer wijnkenners het over witte wijnen hebben, vallen er altijd twee sleutelwoorden: zomer en vis. Omdat witte wijn niet zo zwaar is als zijn rode broer. Het heeft meestal een lager alcoholgehalte, is meer verfrissend en met zijn subtiele fruitigheid is het de ideale metgezel voor vis en zeevruchten. Het verschil met rode wijn is niet alleen de druif, maar ook het persproces. Dit komt omdat de witte wijn wordt geperst en gefermenteerd onmiddellijk nadat deze is gestript, terwijl wanneer de rode wijn wordt gevinifieerd, de schillen alleen van de most worden gescheiden na de maceratie. Maar de druif speelt de cruciale rol. De belangrijkste druivensoorten zijn Pinot Gris, ook bekend onder de Italiaanse en Franse namen Pinot Grigio en Pinot Gris, Sauvignon Blanc, Chardonnay, Riesling, Silvaner, Veltliner en Trebbiano.
Chardonnay is de meest verspreide wijn. Het staat op de 5e plaats in de wereldwijde ranglijst en is een van de cepages van nobele, nobele wijnen. De smaak is erg afhankelijk van het terroir en het produceert een verscheidenheid aan aroma’s. Bij Chardonnay zijn er echter verschillende meningen; terwijl sommigen hem aanbidden, zetten zijn tegenstanders hun ongenoegen in de formule ABC: Alles behalve Chardonnay.
Pinot Gris polariseert aanzienlijk minder. Met zijn geurige karakter en zijn vrij laag-zure karakter is het veel aangenamer. De Sauvignon Blanc wordt ook gekenmerkt door een veelvoud aan aroma’s, maar het heeft aanzienlijk minder zuur dan de Pinot Gris. Je herkent hem gemakkelijk aan zijn bos gras, kruisbessen, groen fruit en grapefruit.
Chardonnay, Pinot Gris en Sauvignon Blanc zijn de belangrijkste soorten witte wijn in de Franse wijnnatie. Maar ze worden ook in veel landen gebruikt, zoals steeds populairder in Duitsland en Oostenrijk, het land van de Grüner Veltliner.
Witte wijn uit Duitsland – meer dan Riesling
Riesling is de Duitse druif bij uitstek. Dat was niet altijd het geval. Omdat zelfs in de jaren 90 de Silvaner de meest voorkomende variëteit in dit land was. Tegenwoordig speelt dit echter alleen een grote rol in Frankenland. De Riesling kon zich pas in het midden van de 19e eeuw vestigen, na het einde van de kleine ijstijd. Tegenwoordig is meer dan 20% van de Duitse wijngaarden ermee beplant. Veel zuurgraad en een harmonieuze smaak en aroma’s van abrikozen, perzik en citroen betekenen dat het vaak wordt beschreven als mineraal en pittig. De “Duitse” wijn is een van de nobele Cepages, niet alleen vanwege zijn karakter, maar ook omdat hij met de juiste uitbreiding een extreme duurzaamheid kan aantonen en wijnkenners kan verrassen met amandel- of zeer subtiele benzinetonen.
Bijna tweederde van het Duitse areaal is beplant met witte wijnen. Dat spreekt voor een grote variëteit onder de witte wijnen die hier worden geteeld. De Müller-Thurgau volgt op de tweede plaats tussen de witte wijnen. Hij heeft de reputatie een bulkwijn te zijn en stond in de jaren zeventig nog steeds op de eerste plaats. De ideale druif voor koelere regio’s is veel beter dan zijn reputatie. De fruitige witte wijnen met weinig zuurgraad en een subtiele muskusschaduw kunnen uitgroeien tot uitstekende wijnen terwijl de opbrengsten worden verlaagd. Silvaner, Pinot Gris en Pinot Blanc volgen in de Rebspiegel. Duitse wijnbouwers werken voortdurend aan de verbetering van de kwaliteit van hun witte wijnen. Wijngaarden zoals Markus Schneider, Eller en Schätzel vertrouwen op een mix van klassiek en modern. Ze laten zien wat je kunt doen met Riesling en dat de “Franse” Grauburgunder-druiven hier al lang een nieuw thuis hebben gevonden.
Droge witte wijn?
Enkele decennia geleden stonden Duitse witte wijnen uit de Rijn en de Moezel nog steeds synoniem voor semi-droge tot heerlijke wijnen. Vanaf de jaren negentig, mede beïnvloed door het glycolschandaal, leidde een radicale heroverweging ertoe dat de witte wijnen droog rijpen. Dit is ook te zien in de Rebspiegel: Müller-Thurgau en Silvaner behoren tot de duidelijke verliezers, Riesling onder de winnaars. De witte Bourgondische druiven uit Frankrijk hebben ook hoge groeicijfers met dubbele cijfers.
Het is echter niet alleen de verhouding tussen het restsuikergehalte en de zuurwaarde die de kwaliteit van een wijn bepaalt, maar ook de passie en het vakmanschap van de wijnmaker. Halfdroge, mooie en zoete predicaatwijnen zijn ook een hoge kunst. Natuurlijk omvat dit de vaak liefdevol ontwikkelde late oogst, waarbij de druiven aan de wijnstok blijven totdat ze volledig zijn gerijpt. De bessenselectie, waarin de druiven vaak honingaroma’s vertonen, is meestal ook zoet ontwikkeld. Dergelijke wijnen, zoals ijswijnen, vallen al in de klasse van dessertwijnen, die ook geschikt zijn als bijgerecht bij hartige desserts zoals kaas. Natuurlijk zullen wijnkenners ook over de grenzen van de Duitse wijnbouwgebieden kijken. De Tokaj uit Hongarije en Slowakije is vergelijkbaar met de Trockenbeerenauslese, een legendarische zoete wijn die momenteel een renaissance doormaakt na een lange daling. De reputatie van deze wijn was zo legendarisch dat de wijnbouwers in de Elzas, die hun Pinot Gris ook liever zoet maken, hun wijn de naam Tokay d’Alsace gaven, die nu verboden is. De zoektocht naar zoete witte wijn leidt natuurlijk ook naar Italië. Bijvoorbeeld de legendarische Recioto, een wijn gemaakt van druiven gedroogd op stromatten en die tot 15% alcohol kan bevatten. Zoetheid en een hoog alcoholgehalte zijn daarom geen contradictio in terminis.
Lugana – de populaire witte wijn van Italië uit het Gardameer
De Trebbiano is de meest voorkomende witte wijndruif in Italië, als je er geen rekening mee houdt dat de verwantschap van de tegenwoordig bekende rassen als Trebbiano niet direct kan worden bewezen. Trebbiano-variëteiten groeien nu op 54.000 hectare van het schiereiland, van Lombardije tot Sicilië. De Lugana, de fruitige, frisse witte wijn, is ook gemaakt van een Trebbiano-variëteit, de Trebbiano Lugana of Verdicchio Bianco. Het komt uit de zuidelijke oever van het Gardameer tussen Desenzano en Peschiera. Het gebied is verdeeld in het westen rond Lugana en Rovizza, waar droge kleigronden een zeer minerale wijn produceren en de oostelijke regio rond Peschiera del Garda en San Martino di Battaglia. Dit deel is veel heuvelachtiger. De kleigronden met hun hoge gehalte aan zand en gletsjersedimenten geven de Lugana aanzienlijk meer structuur. Het mediterrane klimaat aan het Gardameer met veel zon en milde winters is zeer nuttig voor de laat rijpende druif.
In 1967 was de Lugana een van de eerste Italiaanse wijnen die als DOC-wijn waren gecertificeerd. Je kunt het 50-jarig jubileum vieren met een fles Lugana. Het is perfect als een metgezel voor de Italiaanse zomerkeuken, voor antipasti en visgerechten, maar ook voor gerechten met gevogelte en champignons. Zijn karakter is ook erg zomers. De jonge Lugana heeft een intens aroma van noten, citrusvruchten en hout. Na een paar jaar in de kelder ontwikkelt hij tonen van amandelen en rozen. Langere opslag wordt absoluut aanbevolen voor een goede Lugana, omdat het in de loop van de jaren aan complexiteit en elegantie wint. Vooral een Superiore, die minstens een jaar rijpt, geniet van een boeket van grassen, appels, noten en citrusvruchten. Een Lugana Riserva wordt gekenmerkt door interessante aroma’s zoals vuursteen en eucalyptus. Reden genoeg om geduldig te zijn met een witte wijn.
Witte wijn: variëteiten, smaken en foodpairing in één oogopslag
Witte wijn wordt gemaakt van de lichte pulp van druiven en is een belangrijke wijncategorie naast rosé en rode wijn. De strogele wijn wordt geproduceerd in alle wijnbouwgebieden van de wereld, maar geeft de voorkeur aan een gematigd, niet te warm klimaat. Veel voorkomende soorten witte wijn zijn Chardonnay, Sauvignon Blanc, Riesling en Glera. Naast witte stille wijnen maken ook witte mousserende wijnen en mousserende wijnen wereldwijd een aanzienlijk deel van de witte wijnproductie uit. Net als rode wijn is witte wijn ideaal voor het paren van gerechten. Afhankelijk van het resterende suikergehalte en de zuurgraad rondt het vis, zeevruchten, fijne schimmelkaas en desserts af.
Kortom, witte wijn wordt geproduceerd in alle wijnbouwgebieden van de wereld. Omdat witte druivensoorten een koel klimaat nodig hebben, bevinden de meeste wijnbouwgebieden zich in de gematigde klimaatzone. Belangrijke producerende landen voor droge witte wijnen in Europa zijn Duitsland, Frankrijk, Luxemburg, Italië, Oostenrijk en Zwitserland.
Vragen en antwoorden over witte wijn
Waar komt de druif vandaan?
De geschiedenis van witte wijn begon in het oude Griekenland. Hoewel de eerste wijnen rode wijnen waren, werden wijnen geproduceerd met behulp van het complexere witte wijnproces, zelfs vóór de geboorte van Christus. De Romeinen maakten de wijnbouw populair in Midden-Europa, waar het in de middeleeuwen werd geperfectioneerd door christelijke monniken.
Wat is witte wijn?
Witte wijn wordt niet uitsluitend gemaakt van lichte bessen. De druiven die voor de productie worden gebruikt, zijn gedeeltelijk groen, geel of lichtrood van kleur. Om te voorkomen dat de witte wijn verkleurt, filteren wijnbouwers de kleurgevende bessenhuid onmiddellijk na het persen. Het resultaat is strogele tot goudkleurige wijn.
Hoe smaakt witte wijn?
De smaak van witte wijn varieert enorm. Belangrijke factoren die de smaak beïnvloeden zijn de druivensoort, de regio, het jaartal en het productieproces. De verscheidenheid aan smaken varieert van citrustonen in prosecco tot kruidige nuances in muscatel en bloemige noten in het Portugese Vinho Verde.
Hoe wordt witte wijn ontwikkeld?
Sterke witte wijnen zijn bijzonder geschikt voor barrique-veroudering. Een variëteit die vaak wordt gebruikt voor rijping in houten vaten is Chardonnay. Een licht geroosterd aroma, eiken tonen en subtiele vanille maken witte wijn in eiken vaten de ideale metgezel voor gerookte vis en andere intensieve gerechten.
Wat is droge witte wijn?
Droge witte wijn heeft een zeer laag restsuikergehalte: het is gemiddeld ongeveer vier gram per liter. Afhankelijk van het ras en de fabrikant, smaakt droge wijn aromatisch en kruidig tot neutraal.
Wat is edelrot?
Noble rot is een schimmel die ook bekend staat als grijze schimmel. Het vormt zich alleen in warm herfstweer met een hoge luchtvochtigheid. Wijnen met nobel rotboeket worden beschouwd als een kostbare zeldzaamheid en stralen een karakteristieke honinggeur uit.
Hoe wordt ijswijn gemaakt?
IJswijn wordt gemaakt van bevroren druiven die worden geoogst bij temperaturen ver onder het vriespunt. De directe persing van de bevroren druiven zorgt voor een unieke zoetheid omdat de wijnstokken een hoge suikerconcentratie hebben. Het resultaat is hoogwaardige zoete wijnen met een significante en typische zuurgraad.
Welke witte mousserende wijnen zijn er?
Witte mousserende wijnen zijn bijvoorbeeld champagne, prosecco, mousserende Duitse wijn, Spaanse cava, karmozijnrode mousserende wijn en Portugese Vinho Espumante. Het koolzuur in de mousserende wijn komt voort uit natuurlijke gisting of wordt na gisting kunstmatig aan de wijn toegevoegd.
Wat is de ideale drinktemperatuur voor witte wijn?
De drinktemperatuur van witte wijn hangt sterk af van het type druif, de leeftijd en de veroudering. Jonge, droge wijnen smaken het beste op negen tot elf graden. Pittige wijnen of rijpe wijnen van barrique rijping ontwikkelen hun aroma bij ongeveer tien tot twaalf graden. IJswijn, strowijn en andere zoete wijnen hebben zelfs maximaal veertien graden nodig. Mousserende wijnen zijn een speciaal geval en worden gekoeld tot zes graden.
Welk eten hoort bij witte wijn?
Bij het paren van voedsel is het belangrijk om de juiste witte wijn te combineren met het juiste voedsel. Lichte wijnen passen goed bij vis, zeevruchten en groenten, terwijl een weelderige wijn ook goed smaakt bij varkensvlees en fijne kaas. De resterende zoetheid in dessertwijnen past goed bij gerookte kaas of vis, maar rondt desserts ook af met chocolade. Mousserende wijnen harmoniëren perfect met schelpdieren en mosselen.
Hoe kook je met witte wijn?
Witte wijn is zeer geschikt om te koken en geeft veel gerechten een aangename en evenwichtige zuurgraad. Risotto, gestoomde groenten of een bechamelsaus ontwikkelen pas hun volledige potentieel wanneer witte wijn wordt toegevoegd. Desserts zoals perencompote of een lichte mousse smaak bijzonder aromatisch in combinatie met witte wijn.
In welke mate moet je witte wijn bewaren?
Over het algemeen hoeft witte wijn niet te worden bewaard voordat ervan kan worden genoten. Vooral jonge wijnen, mousserende wijnen en mousserende wijnen smaken het best in de maanden na het bottelen. Soorten met een onderscheidende zuurgraad zoals Riesling of zeer zoete dessertwijnen zijn het best geschikt voor langere bewaring.